Dört Zamanlı Motor Çalışması

DÖRT ZAMAN ÇEVRİMİ

Silindir içerisinde bulunan pistonun, iki ölü nokta arasında yaptığı bir harekete zaman denir. Dört zamanlı motorlarda bir zaman; krank milinin dönüş açısı olarak 180° dir. Buna göre dört zaman 720° de tamamlanır. Bu sürenin tamamına da bir çevrim denir.

EMME ZAMANI

Piston Ü.Ö.N’dan A.Ö.N’ya doğru hareket eder. Emme supabı açılır, egzoz supabı kapatılır. Aşağıya doğru hareket eden pistonun genişlettiği hacim nedeni ile 0.1....0.2bar’lık bir alçak basınç (vakum) meydana gelir. Oluşan bu vakumla emme manifoldundaki hava (benzinli motorlarda) ve enjektörlerden püskürtülen yakıt hızla içeriye alınırken hava / yakıt karışımının oluşması sağlanır.

SIKIŞTIRMA ZAMANI

Piston A.Ö.N.’dan Ü.Ö.N.’ya doğru hareket ederken emme ve egzoz supapları kapatılır. Piston hava / yakıt karışımını yanma odasının içine sıkıştırır. Bu sırada silindir içindeki basınç 10-15bar ve sıcaklık da yaklaşık olarak 500°C’ye kadar çıkar. Oluşan yüksek basınç ve sıcaklık sayesinde karışım içindeki yakıt tamamen gaz haline dönüşür. Sıkıştırma sırasında oluşan girdaplarla da hava ile yakıt daha düzgün bir karışım sağlar ve karışımın yoğunluğu basınçla birlikte artar. Bu şekilde düzgün bir yanma sağlanması için gerekli ortam sağlanmış olur.

İŞ ZAMANI

İş zamanında egzoz ve emme supapları kapalıdır. Sıkıştırılan hava yakıt karışımının yanması buji de oluşturulan kıvılcım aracılığı ile sağlanır. Oluşan yanma sonu basıncı ile piston aşağıya doğru itilirken biyel kolu ve krank mili sayesinde oluşan kuvvet dairesel harekete çevrilir.

EGZOZ ZAMANI

Piston A.Ö.N.’dan Ü.Ö.N.’ya doğru hareket ederken emme supapları kapalı ve egzoz supapları açıktır. Bu sırada silindir içindeki basınç 4,7 bar kadardır ve bu basınçla egzoz gazları büyük bir hızla dışarı çıkarlar. Silindir içindeki basıncın düşmesi ile gazlar yukarı doğru hareket eden piston tarafından atılır ve tekrar emme supabının açılması ile yeni bir çevrime tekrar başlanır.

BENZİNLİ VE DİZEL MOTOR TEMEL FARKLILIKLARI

Dizel motorlarda çalışma sırasında silindirlere sadece hava emilir ve benzinli motorlara göre içeriye emilen hava çok daha yüksek bir oranla sıkıştırılır. Buradaki amaç havayı sıkıştırırken yüksek sıcaklıklara çıkmasını sağlamaktır. Sıcaklığı ve basıncı artmış hava içerisine yarı gaz halde(atomize edilmiş) püskürtülen motorin yüksek sıcaklığın etkisi ile tutuşur.

SUBAP ZAMAN AYAR DİYAGRAMI

Yukarıdaki supap zaman ayar diyagramında görüldüğü üzere; emme ve egzoz supaplarının statik olarak açılıp kapanmasını ifade eder.

Supap Bindirmesi: Teknik olarak egzoz zamanı sonu ve emme zamanı başlangıcında piston Ü.Ö.N. iken her iki supabın da bir süre açık kaldığı ana denir.

Sente: Sıkıştırma zamanı sonu ve İş zamanı başlangıcında piston Ü.Ö.N . da iken her iki supabın bir süre kapalı kaldığı ana denir.

Avans: Emme supabının açılmaya başlaması, pistonun Ü.Ö.N. ya gelmesinden önce başlar. Buna Emme Açılma Avansı(Em.A.A.) denir.